Irak Selçukluları
Irak Selçuklu Devleti, Büyük Selçuklu Devleti'nin sekizinci sultanı Sencer'in Oğuzlar tarafından yenilerek esaretinde hastalanarak öldükten sonra İki Irak (Irak-i Acem ve Irak-Arap)'ı yöneten Selçuklular.
Selçuklu Devleti'nin çöküşünden sonra, bugünkü Irak'ın tamamı ve Suriye'nin bazı kısımları üzerinde kurulmuş olan Türk devletin adıdır. Büyük Selçuklu Sultanı Muhammed Tapar 18 Nisan 1118'de ölünce, oğulları taht üzerinde hak iddia ettilerse de sonra amcaları Sencer'in tâbiyetine girdiler. Sencer de Tapar'ın çocuklarını Irak ve Azerbaycan'a melik olarak atadı. 1157'de Sencer'in ölümü ile Büyük Selçuklu Devleti'nin tarihe karışmasıyla tamamen bağımsız oldular ve Şah unvanını taşımaya başladılar.
Hükümdarları sırasıyla şu şekildedir:
- Mahmud (1118-1131)
- Davud (1131-1132)
- Tuğrul (1132-1134)
- Mesud (1134-1151)
- Melikşah (1151-1153)
- Muhammed (1153-1159)
- Süleyman Şah (1159-1161)
- Arslan Şah (1161-1177)
- II. Tuğrul (1177-1194)
Son hükümdar Sultan Tuğrul'un 1194 yılında bugünkü Tahran yakınında yapılan Rey muharebesinde Harezmşah Tekiş tarafından yenilerek öldürülmesi bu devletin sonunu getirdi ve ülke toprakları Harezmşahlar'a katıldı.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Selçuk Bey |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Arslan Yabgu |
|
Mikail |
|
Musa Yabgu |
|
Yusuf İnal |
|
Yunus |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Kutalmış |
|
Çağrı Bey |
|
1. Tuğrul Bey (1037 - 1063) |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
Süleyman Rum Selçuk |
|
2. Alparslan (1063 - 1072) |
|
Kavurd Beg Kirman Selçuk |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
3. Melikşah (1072 - 1092) |
|
Tutuş Suriye Selçuk |
|
Tekiş |
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
5. Berkyaruk (1094 - 1105) |
|
8. Sencer (1118 - 1157) |
|
4. Mahmud (1092 - 1094) |
|
7. Muhammed (1105 - 1118) |
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
6. II. Melikşah (1105) |
|
9. II. Mahmud (1118 - 1131) |
|
12. Mesud (1134 - 1152) |
|
15. Süleyman Şah (1160 - 1161) |
|
11. II. Tuğrul Beg (1132 - 1134) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
13. III. Melikşah (1161 - 1176) |
|
14. II. Muhammed (1153 - 1160) |
|
10. Davud (1131 - 1132) |
|
|
|
|
|
16. Arslan (1161 - 1176) |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
17.III. Tuğrul Beg (1176 - 1194) |
||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|||||||||||||||||||||||||||
- 9. ~ 17. = Irak-ı Arap ve Irak-ı Acem (Batı İran)'ı yönetmiş ve Sencer'ın ölümünden sonra Irak Selçuklular olarak anılmıştır.